Een leefbare groene stad

Groene Buur maakt grote thema’s als klimaatadaptatie, duurzaamheid, biodiversiteit en urban heating klein en toegankelijk door te beginnen daar waar we elke dag op uit kijken, de eigen tuin, de eigen omgeving.

Er zijn veel inwoners die al met deze thema’s bezig zijn en dat graag willen uitdragen naar anderen. Een concrete aanleiding ontbreekt soms of men durft de buren niet aan te spreken. Met de Groene Buur krijgen inwoners handvatten om anderen te enthousiasmeren om privétuinen klimaatbestendig te maken en de biodiversiteit te versterken. Opgelegde klimaatadaptatie & duurzaamheid werken niet, het goede voorbeeld geven en dat uitdragen wel. Deze ervaring had Sacha de Ruiter al opgedaan tijdens haar werk als opbouwwerker in Almere. Energie vanuit inwoners is krachtig en kan, mits goed gefaciliteerd door de gemeente (en/of andere partijen) veel bewerkstelligen in de stad.

Groene Buur is een groene beweging in de stad die wordt vorm gegeven door inwoners die hart hebben voor groen in de breedste zin van het woord. Alle deelnemers, de Groene Buren, zijn ambassadeur voor een leefbare groene stad. Zij geven dit allen op hun eigen manier vorm, vanuit hun eigen motivatie, expertise, tijd en mogelijkheden.

De Groene Buur initieert zelf of sluit aan bij bestaande activiteiten ter bewustwording en bevordering van vergroenen en het stimuleren van de biodiversiteit, met als lange termijn doel gedragsverandering. De Groene Buren zijn als eerste gericht op de straat en buurt, maar er zijn ook Groene Buren die zich op stadsdeel, stedelijk of zelfs landelijk en Europees niveau bezig houden met klimaatadaptatie en biodiversiteit.

Achtergrond

Think Big, Start Small
 Ik voel de urgentie om iets te doen. Dat het klimaat aan het veranderen is, is geen verrassing meer. Daar is voldoende wetenschappelijk onderzoek naar gedaan en bewijsvoering te over. Kijk maar naar de extreme hete zomer van 2023 in Zuid-Europa. De vraag is hoe we hier als mens mee om kunnen gaan en het zelfs zouden kunnen reduceren.

 

 

Klimaatadaptatie of klimaatmitigatie is voor de meeste mensen een ver-van-mijn-bed-show. ‘Wat kan ik daar aan doen? Ze moeten de grote vervuilers maar aanpakken’, is een vaak gehoord antwoord. Daarom brengen de Groene Buren de thema’s terug tot voorbeelden in de eigen tuin of eigen omgeving. Want de gevolgen van klimaatverandering zijn al zichtbaar in je eigen leefomgeving. Denk aan hittestress in een betegelde tuin, wateroverlast als er eens een hoosbui uit de lucht komt vallen of het verdwijnen van biodiversiteit. Alle hebben direct gevolgen voor de persoon zelf.

 

 

De missie van de Groene Buur is om anderen te laten inzien dat ze op heel kleinschalig niveau zelf iets kunnen betekenen. Dat al die kleine beetjes kunnen bijdragen aan het reduceren van het Urban Heat Island effect. Denk groot, maar begin klein! 
Sacha de Ruiter 

Groene Buur is een concept ontwikkeld door Sacha de Ruiter, bureau Duurzaam Sociaal.

Kunst van de verleiding

Uit ervaring weten we dat het aanspreken van mensen vanuit een overheidsrol of vanuit een organisatie een averechts effect kan hebben. Men legt de verantwoordelijkheid bij de ander en kijkt niet naar de eigen rol.

 
Het is anders als iemand in gesprek raakt met een enthousiaste buur. Een buur die het goede voorbeeld geeft en anderen verleid om ook een stukje bij te dragen in het vergroenen van de particuliere tuin. Het is de kunst van het verleiden in combinatie met enthousiasme en voorbeeldfunctie wat de Groene Buren goede ambassadeurs maakt.

Gedragswetenschappers aan het woord

Gedrags-wetenschappers aan het woord

In het artikel ‘Veel gemeenten moeten wennen aan burgers die meedoen’ van Stichting Steenbreek geeft gedragspsycholoog Chantal van der Leest precies aan waarom groene bewegingen zoals de Groene Buur een positief effect hebben op inwoners van de stad.

Verandering roept altijd weerstand op en als iets ‘moet’ dan gaan eerder de hakken in het zand, dan de spade.

Het afpakken van de vrijheid om keuzes te maken werkt averechts. Mensen de keuze laten, niet mee moeten doen, geeft ze die vrijheid terug en staat men eerder open voor een dialoog.

Vanuit gelijkwaardigheid en respect in gesprek met elkaar gaan over het vergroenen van de omgeving.

Daarnaast is er een algemene zin wantrouwen tegenover instanties en de overheid. Er is meer vertrouwen in lokale organisaties of bewegingen die gewend zijn om te netwerken, de netwerken al hebben en zo makkelijker mensen bereiken en in beweging krijgen. Dat zijn niet voor niets de uitgangspunten van de Groene Buur.

  • Bewoners spreken bewoners – gelijkwaardigheid
  • De kunst van de verleiding
  • Dichtbij, benaderbaar, niet veroordelend – respect
  • Elke Groene Buur doet waar hij/zij zich prettig bij voelt – eigenaarschap
  •  

Lectoraat ‘Psychologie voor een duurzame stad’ deed onderzoek in het kader van het project ‘Samen naar een klimaatbestendige omgeving‘. Daaruit blijkt dat bewustwording creëren niet genoeg is. Er is meer nodig om gedragsverandering tot stand te brengen.

 

Citaat: Bewustwording creëren is niet genoeg
Om bewoners mee te krijgen in klimaatadaptatie zetten gemeenten, waterschappen en andere partijen vaak in op informeren en bewustwording creëren. ‘Maar daar bereik je te weinig mee’, zegt Loes Kreemers, één van de onderzoekers in dit project. Om gedrag te beïnvloeden en mensen in actie te laten komen, is veel meer nodig: mensen moeten hun gedrag kunnen veranderen, ze moeten in de gelegenheid zijn en ze moeten de motivatie voelen. Alleen als al deze drie voorwaarden aanwezig zijn, komen mensen in actie.

Het rapport is te vinden op: https://klimaatadaptatienederland.nl

Sandwich

Moeten we dan alle stedelijke, landelijke en mondiale effort om klimaatadaptatie onder de aandacht te brengen dan maar vergeten? Nee, juist niet. Zie het als een sandwich; als mensen van zowel de buren als vanuit overheden en organisaties met het thema worden geconfronteerd, dan is er ook geen ontkomen aan. Met elkaar zorgen we voor de bewustwording, verhogen van kennis, het voelen van de urgentie en het gevoel hebben iets te kunnen betekenen.

Uiteindelijk wordt een groene klimaatbestendige tuin de norm!